Koncepcje zakładu odzyskiwania wody
25 maja 2020 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie 2020/741 w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody. Jest to element działań instytucji unijnych na rzecz rozwiązywania problemów niedoboru wody w UE, prowadzenia gospodarki o obiegu zamkniętym i dostosowywania się do zmiany klimatu. W celu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska ustanowiono minimalne wymogi dla jakości odzyskanej wody, monitorowania zgodności, z czego wynika obowiązek prowadzenia oceny i zarządzania ryzykiem.
Ponowne wykorzystanie wody będzie dozwolone jedynie na podstawie zezwolenia lub upoważnienia udzielonego przez właściwe organy państw członkowskich. Plan zarządzania ryzykiem dotyczący ponownego wykorzystania wody stanowi podstawę zezwalania na otrzymywanie i dostarczanie na pola odzyskanej wody.
Rozwiązanie polega na tym, aby ścieki oczyszczone w oczyszczalniach komunalnych były kierowane na dodatkowy układ kondycjonowania. Jego zadaniem byłoby doprowadzenie do dopuszczalnych parametrów mikrobiologicznych, w zależności od tego, na jakie uprawy woda oczyszczona byłaby kierowana. Rozporządzenie dzieli wodę odzyskana na klasy w zależności od jej wykorzystania i określa dopuszczalne parametry mikrobiologiczne.
Ważnym elementem w zapewnieniu bezpieczeństwa odzysku wody dla rolnictwa, jest ocena ryzyka i stworzenie planu zarządzania ryzykiem. Jego schemat jest podobny do schematów innych systemów, choćby Planów Bezpieczeństwa Wody proponowanych przez WHO dla wody do picia.
Kwestia zarządzania ryzykiem jest więc istotna zarówno pod katem monitoringu zdrowia ludzi, jak i stanu środowiska naturalnego. Istnieje wiele źródeł wiedzy i na nich należy się opierać. Można tu wymienić projekt DEMOWARE zajmujący się kwestiami odzysku wody, ale także normę ISO 16075 koncentrującą się na ściekach oczyszczonych służących do nawodnień, czy wytyczne Wspólnej Strategii Wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej.
Jakość chemiczna odzyskiwanej wody jest kluczowym zagadnieniem dla bezpiecznego nawadniania w rolnictwie. Dlatego jednym z głównych celów powinno być zapobieganie gromadzeniu się substancji chemicznych w łańcuchach pokarmowych i przedostawaniu się ich do wód. W związku z tym niezwykle istotne jest rzetelne zarządzanie ryzykiem. Należy także monitorować zanieczyszczenia chemiczne, a wybór odpowiednich technik kondycjonowania ścieków oczyszczonych powinien uwzględniać ich specyficzny skład mikrobiologiczny i chemiczny. Ponadto konieczne jest pełne wdrożenie kontroli u źródła, dobrych praktyk rolniczych oraz dodatkowych środków takich jak edukacja, dzielenie się doświadczeniem.
Specjaliści podkreślają także fakt, iż często istnieje możliwość lepszego dostosowania selekcji upraw i metod uprawy, a także optymalizacji technik i procedur nawadniania w celu zmniejszenia zużycia wody. Wysiłki na rzecz oszczędzania wody, poprawy wydajności i ograniczenia utraty wody powinny być priorytetem we wszystkich sektorach.